Idea Głębokiej Demokracji została stworzona od koniec lat 80-tych XXw przez dr Arnolda Mindella i jest zdobywającym coraz większą popularność podejściem, które zakłada, że we współczesnym świecie powinny być reprezentowane i przedstawione wszystkie stanowiska oraz głosy. Dotyczy to w szczególności głosów grup i osób marginalizowanych, defaworyzowanych oraz świadomie bądź nieświadomie wykluczanych społecznie. Podejście bazujące na głębokiej demokracji wskazuje także na konieczność włączenia w dyskurs społeczny wielu aspektów dotychczas spychanych na margines – np. naszych emocji, które powstają w wyniku niemożliwych do uniknięcia i wyeliminowania różnic społecznych, kulturowych, barier, rang i przywilejów, bardzo często niezbyt skutecznie maskowanych polityką politycznej poprawności.
Głęboka Demokracja działa na wielu poziomach – także na poziomie wewnętrznym – co oznacza, że tzw. „większość” istnieje również w psychice każdego człowieka, skutkiem czego każdy/a z nas wykazuje tendencję do marginalizowania i niechęci do „niechcianych” lub/i „nielubianych” części (aspektów) naszych osobowości, a czasem nawet do uwewnętrznionej przemocy i nadużyć!
Ponad 30 letnia praktyka pracy z licznymi konfliktami, z grupami osób od 2 do 600, na wszystkich kontynentach udowadnia, że pomijanie lub choćby niedostateczne usłyszenie głosów mniejszości jest przyczyną nie tylko zubażania wartości płynących z różnorodności społeczeństwa, ale także powoduje frustrację grup o mniejszym dostępie do władzy i decydowania, co w konsekwencji prowadzi do nawracania problemów oraz pojawiania się aktów świadomego bądź nieświadomego sabotażu, a nawet terroryzmu.
Zgodnie z ideą Głębokiej Demokracji, podejmowane decyzje powinny być poprzedzone pytaniem (konsultacją) skierowanym do mniejszości, o np. takiej treści: czego potrzebujecie, abyśmy mogli wspólnie (razem) wprowadzać podjęte decyzje (zamierzenia) w życie? Tutaj nie chodzi o samo zapytanie. Istotna jest spójna odpowiedź, a następnie ważne jest zawarcie konsensusu zapewniającego stronę mniejszościową, że owe potrzeby – postulaty faktycznie zostaną spełnione i wprowadzone w życie.
Zazwyczaj każdy z postulatów mniejszości zawiera w sobie ogromną dozę kreatywności i potężną dawkę dotychczas ukrytej (tacit) wiedzy potrzebnej całej organizacji lub społeczności.
Arnold Mindell
Jest to podejście, które można zastosować zarówno do świata wewnętrznego jednostki – pojedynczej osoby, jak i do grup i wielkich zbiorowości. Głęboka Demokracja uwzględnia wszystkie części całości: jednostki, grupy, społeczeństwa. Takie podejście opiera się na przekonaniu, że wszystkie doświadczenia, uczucia, przekonania, sny, poglądy, tendencje, a także stany świadomości są istotne, wartościowe, potrzebne i konieczne, gdyż stanowią one część oraz podłoże rzeczywistości. Z tego powodu powinny mieć możliwość wyrażenia siebie i współdecydowania o kierunku, w którym podąża całość.
Tradycyjna, klasyczna demokracja to rządy większości, które – jeśli są sprawowane bez odpowiedniej i dostatecznej świadomości posiadanej władzy oraz siły – często przeradzają się w tyranię większości. W ramach Głębokiej Demokracji stwarzamy przestrzeń, w której może zaistnieć każdy głos, pogląd, postawa czy wartości. Tylko w takiej atmosferze mogą się ujawnić aspekty zazwyczaj nie dostrzegane i marginalizowane. Facylitatorzy starają się uwypuklić te aspekty i pomóc wyrazić się treściom oraz ważnym informacjom, które za nimi stoją.
Szczególnym aspektem głębokiej demokracji jest pozwolenie na zaistnienie tych części i elementów składowych rzeczywistości, które powszechnie uważamy za niechciane, „negatywne” warte wyeliminowania bądź stłumienia. Jedynie wówczas, gdy damy im prawo głosu – możliwość zaistnienia oraz wyażenia się (wypowiedzi) możemy skutecznie integrować te elementy i twórczo przekształcać je z destruktywnych w konstruktywne. W przeciwnym razie będziemy bez końca (i bez efektu!) powtarzać model „policjanta – przestępcy”.